Bespreking van marxistische opvattingen van taal, waaronder de controverse tussen Marr en Stalin en recente ontwikkelingen in de sociolinguistiek en pragmatiek. Gramsci, Vološinov en Pêcheux worden opgevoerd om los te komen van de vooronderstelling van een eenheid van de taal zonder terug te vallen in een aanname van wezenlijke verschillen. Gramsci aanvaardt noch de eenheid van de taal noch verdeeldheid door taal als gegeven. Beide mogelijkheden zijn resultaten die bereikt worden in een maatschappelijk proces. Voor hem is dit aanleiding om naar maatschappelijke eenheid te streven. Vološinov hecht meer waarde aan verdeeldheid. Polyfonie moet als een gegeven eigenschap van taal erkend worden. Pêcheux aanvaardt noch eenheid noch polyfonie als gegeven, en probeert de verscheidenheid binnen totaliserende vormen van eenheid te laten zien; in zijn vroege werk probeert hij aan de ideologie te ontsnappen door 'objectieve' formalisering en mechanisering van de taalkundige werkwijze, op een manier waar Gramsci en Vološinov geruime tijd eerder afstand van hadden genomen.
Niels Helsloot
