Tieme van Dijk, Blijmoedige beschouwingen over taal, tijd en mythe

Het feit dat taal gesproken kan worden maakt haar tot een dynamisch verschijnsel. Het gesprek is een proces waarin gesprekspartners samen moeten werken zonder precies te weten waar dat ze toe leidt, behalve dan tot een – hopelijk 'happy' – einde van hun gesprek.
   Als een van de weinige zekerheden speelt dit laatste een belangrijke structurerende rol: taaluitingen zijn voortdurend vatbaar voor interpretatie en herinterpretatie, en worden dus steeds met terugwerkende kracht tot wat ze zijn. Taal ontrolt zich achteruit in de tijd.
   Dit inzicht wordt in deze bundel aannemelijk gemaakt aan de hand van treffende voorbeelden uit gesprekken, maar ook met een uitzicht over weidsere gedachtenwerelden – waarin wetenschap en mythologie meer en meer dooreen gaan lopen.
   Geleidelijk aan maakt dit aannemelijk dat de taalkunde haar object geen recht kan doen zonder de mythische kant ervan in haar beschouwing te betrekken: mythen maken veel over taal duidelijk doordat de taal zelf zich als mythische gestalte in onze gesprekken mengt.

Tieme van Dijk werkt bij de opleiding Nederlands aan de Vrije Universiteit. Hij doceerde onder andere sociolinguistiek, pragmatiek, en gespreksanalyse en begon daarmee in de tijd dat die disciplines in Nederland nog nauwelijks een gevestigde plaats in de universitaire curricula hadden.
   De nieuwe theoretische invalshoeken die vooral de nadruk legden op taalgebruik en niet op taalsysteem, maakten veel traditionele vanzelfsprekendheden over taal discutabel, waardoor een herbepaling nodig werd van wat taal eigenlijk is.

Van Dijks blijmoedige beschouwingen roepen een levendige spanning op door de onconventionele, soms spectaculaire en steeds onverwachte keuze van illustratieve onderwerpen. Bij elkaar geeft zijn behandeling daarvan de aanzet tot een mythische of zelfs magische taalkunde.

Inhoud

www.nielshelsloot.nl